УФ, вистинска љубов или доволно е да кажеме само љубов, што тоа воопшто значи? Како би можеле да ја објасниме? Веруваме дека е насекаде околу нас, мислиме дека личноста со која сме одбрале да поминеме одреден дел од животот е вистинската, нашата омилена поп ѕвезда велиме дека е љубовта на нашиот живот, домашното милениче, најдобриот другар или најдобрата другарка итн. итн., но што навистина мислиме со тоа? Дали знаеме да го објасниме тоа што го мислиме?
Уште од најраните времиња луѓето пробувале да ја објаснат магијата на ова апстрактно нешто. Се напишале книги, филмови, театарски претстави, стихозбирки, се насликале безброј платна, а и се умирало во име на љубовта. Дали оваа љубов е нешто слично на Бог? Доколку се се прави во име на нејзе исто како што се се прави во име на Бог можеби тие се едното исто. Но, тоа би значело дека љубовта е совршена, една, добра, таа тогаш би можеле да кажеме дека е. А доколку ја поврзуваме со битието дали тоа исто би значело и дека од неа и поради неа произлегува се? Универзумот, човештвото, животните, природата, водата, ѕвездите, се? Тоа би бил многу сладок коцепт. Но, бидејќи љубовта ја клацифицираме како емоција, ајде да ја разгледуваме од таа страна.
Како и секогаш ајде да започнеме со грчките философи и трите поими за љубов. Најпрво ерос или грчки erasthai која е вид на страсна желба кон нешто, типично сексуална страст. Ваквото разбирање на еросот е поттикнато и во Платоновиот Симпозиум каде Сократ го развира еросот како сексуалната желба кон физичката убавина, а потоа се развива во убавина на душата на една личност, која на крај се развива во идејата Убавина. Што значи според Платон вообичаената силна желба кон нешто бара трансцедентална убавина „Оној што го сака убавото се нарекува љубовник затоа што се причестува со него“. (Платон, Федар 249Е) Според Платон, а воедно и Сократ дури после смртта може вистински да ја почувствуваме љубовта или идеата за Убавина. Платон ги синхронизира пријателството, желбата и философијата во едно тотално искуство, ја надминува реалноста и ги поврзува со безвременските и универзални вистини на вечното. Поради тоа многумина ја сметаат љубовта како нешто што ја надминува физичката желба, бидејќи физичката желба не е соодветна форма на љубов туку љубовта е одраз на идеалната Убавина.
За разлика од Платон кој говори за еросот, го иаме Аристотел кој говори за филија или philia, љубов во вид на пријателство, лојалност, не само во пријателството туку и кон семејството и заедницата. Љубовта во пријателството и кон семејството особено кај децата може да се каже е една од најчистите видови на љубов. Дури и Платон ја става како дел од идеата на Убавина. Исто како ерос, филија ги покажува добрите делови од љубењето. „Работите што предизвикуваат пријателство се: правење добрина; правејќи ги незапрашано; а не објавување на фактот кога ќе се завршат“ (Аристотел, Реторика, II. 4).
Третиот вид на љубов е наречена агапе или љубов кон Бог. Како другите два вида на љубов агапе исто така бара лојалност, надминување на самите нас и страст без притоа да има потреба од реципроцитет. Според Св. Августин љубовта кон Бога бара апсолутна посветеност која ја споредува со љубовта на Платон односно Убавината. Преку страста, стравопочитта и желбата ги надминуваме грижите и препреките. Агапе исто можеме да видиме и во етиката на Кант и Киркегор, каде давањето на непристрастна почит или љубов на друга личност е од етичка важност.
Каде не носи ова во нашиот огромен прашалник за вистинската љубов. Повеќето од философите укажуваат на тоа дека вистинската љубов се чувствува во трансцеденталното, во она по смртта, во другиот свет, во незнаното. Тогаш целата уметност е една голема лага, бидејќи ние навистина не знаеме што тоа воопшто љубов е. Да одиме од еден пример, кога ќе кажеме ова е вистискиот, едниот човек за мене, мојата вистинска љубов, што ако тој никогаш не се родил? Како тогаш е тоа вистински? Тоа би било вистина само сега во оваа така наречена реалност, но не целосна вистина, бидејќи доколку тој не се родил, ние не би знаеле дека тоа е нашата вистинска љубов, би кажале за некој друг што е дел од нашата реалност дека е вистинскиот, тогаш доаѓаме до заплет каде постојат повеќе вистински. Аристофан во Платоновиот Симпозиум ова многу интересно го објаснува преку митот за љубовта помеѓу двајца. Вика дека луѓето на почетокот биле двојни имале од се по две, биле многу моќни и поради тоа Зевс со еден гром ги поделил на пола. Така настанале мажите и жените. Бидејќи цело време ја барале својата друга половина кога ќе се нашле се викале себеси едно цело. Доколку одиме по овој мит, Аристофан кажува дека тие цело време пробуваат да се најдат, но не значи дека се наоѓаат. А поради тоа што уште од мали сме водени по патот дека треба до одредено време односно во нашите 20ти години да ја најдеме оваа една вистинска љубов, многу лесно можеме да заклучиме дека поради тоа што таа единствена вистинска љубов никогаш што не настанала, некоја која што е тука во нашата реалност ја добива титулата единствена вистинска љубов. Поради помислата што не води низ животот дека мораме да ја најдеме вистинската љубов, љубовта настанува производ на патријахатот.
На крај пак се враќаме на истото, како знаеме дека тоа е вистинскиот човек? Јас би кажала дека модерната љубов се враќа кај Аристотел, каде двајца ја наоѓаат љубовта во доблестите и добрините еден во друг или со други зборови кажано, „една душа две тела“ (Аристотел). Оваа љубов има повисок статус, таа е етичка, естетска и метафизичка. Но, тоа не ни дава конкретен одговор на тоа што вистинска љубов е ☹. Зошто велам конкретен одговор, бидејќи ние сме конкретни суштества, поради тоа барам и конкретен одгвор. Но, колку и да сме конкретни, ние се запрашуваме за работи кои се над конкретното, над природата, па можеби љубовта е нешто кое што е дел од нас, а ни е дадено од страна на надприродното, исто како душата. Секогаш велиме душата ми е полна, а тоа го мислиме кога сме среќни и полни со љубов, па можеби овие нешта душа, среќа, љубов, не се нешта кои треба да бидат објаснети, не треба да им се даде конкретен одговор, бидејќи доколку ги откриеме ќе знеме какви вистински треба да бидат, а убавината во љубовта е тоа што е автентична и единствена за секој човек. Вистинската љубов е можеби само нешто што сме го измислиле, нешто што е страствено, нешто што е божествено, а можеби и само едноставно не постои.
До бесконечност и назад би можела да поставувам прашања за кои нема да дадам конкретни одговори, само ќе се запрашувам и запрашувам и мислам дека тоа е зошто и се заљубив во философијата, бесконечноста на можностите кои произлегуваат, слободата и среќата што ги овозможува. Нема да дојдам до никаков заклучок освен истото со кое и почнав дека љубовта е неопислива. Па вистинската љубов е можна и не, постои и не, ја има и не, но сите овие прашања нема да ги сопрат уметниците во создавање на уметност за која на нив не им е важно дали е лажна или не. На крај на ден повторно доаѓаме до прашањето, зошто воопшто и прашуваме вакви прашања кога живееме на земјена топка во бесконечноста, каде сме менливи и минливи. Љубовта е тоа што не води. Љубовта за да имаме поубав живот колку и тој да има крај. Но, исто така за некои и надеж за убав живот после животот. Што е вистинска љубов за тебе? Ја имаш почувствувано? Знаеш да ја опишеш? Или како Горгија ќе кажеш дека дури и да ја знаеш не можеш да ја опишеш и пренесеш на друг? (Не бидете скржави пробајте!) Што правиме со убивањето во име на љубовта? Тоа е прашање за следен пат, сега ве оставам со мојот мини breakdown што го напишав.
Comments