Кога летово со Иван пешачевме од Радожда кон Калишта, преку разговори за позитивна дискриминација, културолошки контексти и разбирање, стигнавме до прашање на кое првично изгледаше како да не се согласуваме воопшто, но на крајот сфативме дека некако сѐ си има смисла. Се сетив на „Повеќе“, една од моите омилени песни на „Бернајс Пропаганда“ од нивниот генијален албум „Политика“. Поточно, се сетив на одреден стих од песната кој тогаш ми изгледаше како прикладна реплика на она за кое зборувавме: „деца на брзи промени“. На почетокот, на Иван тоа некако и не му изгледаше логично. Како може да велиме дека сме деца на брзи промени кога веќе 31 година сме „во транзиција“ и никако конечно да транзитираме. Никако да се промениме. Си велам, па, да, во право е. Ако размислиме подобро, нас ни требаат децении да воведеме суштински промени. Но, за брзо сфативме дека поентата на стихот е сосема друга и заклучивме - да, ние сме деца на брзи промени.
Кога мајка ми, Македонка, и татко ми, Полјак, првпат се запознале, телефонски комуницирале само еднаш во неделата. Во спротивно, телефонските сметки би биле налик на овогодинешните сметки за струја (ха, ха), а во раните години на пост-комунизмот (и во двата случаи), такво нешто никако не би можеле да си дозволат. Покрај ретките повици, комуницирале и преку писма, кои секако, исто така биле ретки. 25 години подоцна, живеам во различна земја од сите мои блиски и речиси да нема час во текот на денот во кој не комуницирам со нив. Не само што можам да одржувам односи на далечина кога сакам, туку можам и како сакам. Пишување, ѕвонење, камера, групни повици и уште што сѐ не. Па, добро, зарем разликата помеѓу начинот на кој моите родители морале да се борат за одржување на комуникација и начинот на кој јас го правам тоа не е екстремна?! Очигледно дека е и е совршен доказ за тезата дека сепак сме деца на брзи промени. Но, технолошките напредоци се некако досаден и мрзелив доказ за токму оваа теза, бидејќи за истите се зборува и зборува и зборува без престан. А, еве, што со простиот факт дека есенва не можам асално да се облечам зашто немам направено сезонски шопинг, а сѐ што лани сум носела и сум мислела дека е прекул и префраерски, сега ми изгледа некако тажно, избледено, да не речам, демоде. Поминала само една година! Добро, не е дека во минатото не ми се случувало секоја сезона да бидам разочарана од тоа како сум се облекувала во претходната, но тоа било затоа сѐ уште сум го градела стилот, вкусот, осетот. Сум трагала по себеси. Сега, на веќе 20 години, ако ништо друго, сакам да мислам дека барем сум успеала колку-толку да си го пронајдам стилот, барем доволно за да не бидам згрозена од облеката која сум ја носела и не толку одамна. Така сфаќам дека вината не е во мојата детинетост, туку во ужасно кратката должина на трендовите. Она што лани било популарно, модерно и тренди, сега не само што не е ништо од тоа, туку е и одбивно, апсолутно неприфатливо и најстрашна утка.
Се сеќавам кога пред некој месец излезе филмот (кој искрено не го гледав) Not Okay (dir. Quinn Shepard, 2022) за девојка очајна по слава која прави глупост за да достигне популарност на социјални мрежи, многумина се „фатија“ за тоа како лик кој треба да биде инфлуенсер и во чекор со модата може да изгледа толку демоде. Па, зарем не е токму тоа и поентата која сакам да ја направам (јас, а веројатно и самиот филм). Девојката е облечена и изгледа буквално исто како што изгледаше мнозинството на „ТикТок“ во 2021, кога веројатно е правен и самиот филм. Значи, публиката реагира со несогласување и потсмевање на изглед кој и самата го имала пред нецела година. Колку страшно и колку штетно за сѐ и за сите: за модата, за планетата, за нас, за нашата самодоверба, за работниците кои мораат неуморно и нечовечки да работат за масивно производство на облека која три месеци ќе биде насекаде, копија од копија од копија, а која веднаш после тие три месеци ќе се фрли во ѓубре затоа што е веќе стара, досадна и зашто сега популарен е пошарен и понепрактичен фустан.
Како што ја пишувам оваа колумна, ми се исклучи лаптопот кој пред само неколку месеци го однесов на поправка и кој го имам само две години. „Еее, што убаво беше порано, еден фрижидер ни служеше по 30 години“, ќе рече баба ми, а јас ќе превртам очи. А, добро бе, па зарем не е во право? Зарем тоа не е факт? Зарем батеријата на вашите ајфони не слабее по првите 6 месеци од употреба? Зарем камерата на вашите андроиди не станува лоша после првите 2 месеци од употреба? И баш така, се нервираме зашто ни се расипува ајфонот додека ги полниме кристалите и ја палиме свеќата за вечерното манифестирање, зашто овој месец, тоа е популарно на „ТикТок“. Или чекај, тоа беше претходниот месец?
Додека на домашно ниво транзитираме повеќе од 3 децении, а на светско уште водиме студена војна, во суштина на микро ниво транзитираме секоја недела и секој месец. Го моделираме животот според краткотрајни трендови и плачеме кога не можеме доволно брзо да ги стигнеме. Секогаш сум се согласувала со „Бернајс Пропаганда“, но во овој случај еден нивен стих ме инспирираше за колумна. О!
Сите автори стојат во целост зад кажаното во своите колумни, дела, песни, кратки раскази и друг вид на текстови кои ги објавуваме. Култура β не мора секогаш да се согласува со ставовите на авторите, а искажаните ставови не секогаш ја рефлектираат уредувачката политика на Култура β.
Comments