Недовршеноста на хоризонтот: Оглед кон концептот „Никогаш незаљубен“ составен од два дела „Љубовни писма од осаменоста“ и „Бранови“ од Дарко Алексовски

Пишува: Андреј Анѓеловиќ

Веќе почнува процесот каде што после одредена изложба оставаш да одмине време со што мисловно ќе може да бидат разработени елементите, позадинските белези кои ги посочува, крие и потенцира видливо една добро составена инсталација. Како секој значаен дел од уметноста, концептот мора вистински да се согледа за да може да се искаже низ него и резултатот на опсервацијата на еден обичен набљудувач. Цел на сегашната опсервација, одгатнување и разработка е дело на Дарко Алексовски преку анализа на формата заедно со структурните, техничките белези и воедно согледување на антрополошко-уметничките, филозофските и поетските елементи во него. Делото е составено од два засебни дела на визуелна и пишана страна, кои се надополнуваат и создаваат една целосна форма, којашто ја бара или, можеби, само отстрана продлбочува истиот набљудувач.

Ако го земам за момент реалистот, Едвард Хопер, познат по своите конфузни емоции во реализмот низ неговите пејзажи, кој цврсто стои и кажува дека неговите слики се, всушност, неговата меморија на светот што го гледа, со сета тишина и осаменост, со истото, Алексовски успева на еден свој начин да направи спој и темелно себство на две страни, едната ескпресионизмот, другата импресионизмот, создавајќи недовршена, а, сепак, целосна форма на чувство. Продлабочувајќи се, согледуваме деке уметникот, всушност, создава еден свој препознатлив белег, едно свое лично видување во недовршеноста во поврзувањето на двата правца. Концептот „Бранови“ претставува една неверојатна форма на медиум, со што успева да се создаде конверзација меѓу двата субјекта, едниот сликата, другиот субјект-набљудувачот, па преку тоа поврзување би можело да се создаде една целосна форма зависно од перспективата и начинот на опсервацијата коишто се случуваат. Формата, техниката и структурата излегуваат од границите кои секојдневно ѝ се поставуваат на уметноста, со што првин чудна, но по одредено набљудување се создава една посебна форма на присутност, тука, сега, или некаде во хоризонтот што навира пред тебе, дефиниран на хартија. Некој нов лик добиваат овие структури на уметнички медиуми создадени од страна на Алексовски, каде, несомнено, се активираат едни огледални неврони, па имаме и едно заемно проникнување помеѓу големиот формат, уметникот и накрај набљудувачот. Студирајќи го визуелното и ова што сега се пишува ми доаѓа мислата поврзана со едно зен-будистичко учење на Тич Нат Хан и неговото “the way out is in”. Ете го тоа што го бараме тука, првин влегување на уметникот метафорички во листот, наоѓајќи го соодветниот дел од пејзажот, потенцирајќи, запишувајќи збор, излегува надвор со готов уметнички концепт. Следното сведено на истиот метод набљудувачот застанува пред големиот формат, влегува длабоко во структурата, чита збор и излегува со нова верзија, нова визија за парчињата од светот на неговото физичко присуство. Да, всушност, преку оние добро познатите белези оставени со користење пастел се сведуваме на она познато чувство како уметникот заедно со набљудувачот успеваат да доживеат едно свое заедничко déjà vu за место непознато, место излезено на хартиен формат, пастел, боја од меморијата на уметникот. Формата, поставеноста на елементите, структурата на самата композиција којашто е претставена, сите се надоврзуваат едни на други, па така настанува една посебна есенција и посебно чувство, осознавање на пејзажот како форма. Иако може да стане збор за некоја строго недефинирана и недовршена слика, целината се надополнува внатре во доживувањето на преставеното, во разиграноста и изразената префинетост на боите, на техниката и механичкиот од, на пастелот по хартијата. За да би можело целосно да биде оформен еден поглед кон вакво дело, мора првин засебно да се разгледа и текстуалниот дел, за крајно добивање и една целосно оформена уметничка композиција на слика и збор. „Љубовни писма до осаменоста“ делот кој успева да направи неверојатен мост помеѓу пишаното и визуелното, помеѓу пастелот и мастилото, помеѓу свесната емоција и меморијата притисната некаде во потсвеста. Во духот на Хераклит од некаде ќе надојде зборот и тивко ќе проговори: зборот во писмото е сенка на она што го мислам, што го мислиш – но тоа е сенка што трае подолго и од самата мисла од која постанува. Повторно се навраќаме на една иста конфузија од емоции кои Алексовски успева да ги разработи во зборовите на писмото. Ако ги запалевме, избришевме, искинавме сите писма испратени, неиспратени или уште ненапишани, каде би бил сведокот за времето, за меморијата на некои дамнешни наши времиња и сегашни емоции? Концептот на уметникот насловен „Љубовни писма до осаменоста“ го бара, го искажува одамна неискажаното во писмо напишано на машина за пишување. Моментот кога уметникот несвесно се става во улога на еден едноставен љубовник успева да го искаже неискажаното, да го опипа и претстави пејзажот на внатрешното битие во облик на писмо, испратено или не, сепак воспеано низ мастилото. Еден неверојатен след на емоционални изливи кои го премостуваат длабокото ништавило меѓу свесното и несвесното, преку кој успева да се стави важноста на писмото како посебна форма на уметноста која наликува на сите засебни уметности на барем еден начин, а сепак успева да остане своја уникатна форма на проникнување во светот на едноличноста. Алексовски пробува да ги поврзе чудните недовршености на нештата за да ја истакне засилено светлината на нивната целост. Ако му го дадеме името на нештото, во целост сме го комплетирале и сме му дале граници да не може да се извиши над неговите маргини. Алексовски спротивно на тоа успева на еден вешт начин да ја остави формата недовршена, да го остави зборот со полуискажана емоција за  набљудувачот да согледа смирена целост. Целоста потем тука нуди еден вид епифанија која е прашање дали би го ставила крајот на пејзажот настанат од меморијата на еден уметник или тоа би бил само уште еден друг почеток.

Кога пастелот ќе се искомбинира со мастило би настанал еден општ хаос кој во себе ќе восприми еден посебен, свој единствен ред. Концептот насловен „Никогаш незаљубен“ остава трага, остава прашинеста маглина зад себе која говори движејќи се низ времето. За меморијата и чувството сегашно, за зборот и неговиот пејзаж. Надоврзувајќи се едниот на друг дел се поставува и формата која одговара на вистинската смиреност на емоциите. Меморијата го премостува времето навира во уметникот, кој со една своја техника и прецизно избран пастел создава просторна недовршеност, нерешеност која со себе го довикува копнеењето, тежнеењето. Писмото го остава само зборот кој со својата силина од дамнешни времиња до сегашниот момент успева да го го искаже сокриеното, да го засака несаканото, да го дограби осаменото. Како последна компарација ќе ја посочам целата конфузност на недовршености, комплетирани во уметничка целост истата  ја сведувам на древните сестри парки. Каде пејзажот во името на Клота, писмото во името на Лахеза го соединуваат своето предиво во уметнички сплет, а уметникот по гласот на Атропа ја дава целоста, завршеноста на недовршениот мисловен хоризонт. 

Оваа нова форма во современата уметност, му дава на пејзажот двојност. Едниот дел како визуелен елемент, другиот дел духовно себство, пишаниот збор. И оттука се поставува таа нова форма каде што за еден добро претставен пејзаж, уметникот го зема и зборот како негов почеток, крај и негова средишност. За да накрај од сите дела произлезе една поетично-визуелна целост. 

---

Фотографиите се преземени од профилот на Француски институт - Скопје